Endodoncja w stomatologii oznacza działanie, które ma na celu rozpoznać oraz zwalczyć choroby miazgi zębowej i tkanek okołowierzchołkowych. Podstawowa metoda, jaką kieruje się leczenie endodontyczne, popularnie nosi nazwę „leczenie kanałowe”.

Do leczenia kanałowego dochodzi w momencie, kiedy pojawi się stan zapalny miazgi zębowej. Strefa ta jest bardzo silnie unerwiona. Zapalenie miazgi najczęściej wywołane jest przez próchnicę. Problem ten pojawia się najczęściej w momencie, w którym doszło do nieodpowiedniego leczenia zębów. Wówczas pojawiają się bardzo silne bóle, które z czasem ulegają jeszcze większemu nasileniu.

Zmiany spowodowane przez próchnicę, mogą występować na całej powierzchni zęba oraz przy linii dziąseł. Jest to najczęściej widoczne na powierzchniach zębów bocznych, odpowiadających za przeżuwanie pokarmów. Próchnicę można zauważyć również w ciasnych przestrzeniach zębowych, czyli tam, gdzie najtrudniej jest dotrzeć szczoteczką. Jeśli natomiast mowa o dzieciach, próchnicy mogą nabawić się poprzez nadmierne spożywanie słodyczy, bądź też napojów słodzonych. Z kolei u seniorów, szkliwo zęba przybiera bardziej zmineralizowaną postać. Szyjki zębowe są też uwidocznione i to właśnie na nich rozwija się tzw. próchnica okrężna. Podczas obserwacji własnych zębów, można zauważyć też różne sygnały ostrzegawcze, które będą wskazywać na to, iż zaczęła pojawiać się próchnica. Została ona podzielona na 4 etapy rozwoju, do których należą:

Pierwszy etap, zaczyna się w momencie, w którym powstaje płytka nazębna. Resztki pokarmu wraz z bakteriami, śliną i innymi substancjami formują się w jednolitą masę, która z łatwością oblepia zęby i dostaje się do takich miejsc, do których nie da się dotrzeć szczoteczką podczas mycia bądź nitką. To właśnie w tej strefie tworzy się siedlisko mikrobów, które niszczą szkliwo.

 

Drugi etap. Pożywką dla bakterii jest cukier, a tym co produkują są kwasy. Wnikają one w szkliwo, co powoduje jego rozmiękczenie. Na tym etapie zaobserwować można, że szkliwo przybiera kredowobiałe przebarwienie. Coś takiego sygnalizuje odwapnienie.

Trzeci etap. Jest to już dość poważna zmiana. Kwasy, które powstały, wnikają jeszcze bardziej w głąb szkliwa i zębiny. Wówczas pojawiają się ubytki spowodowane przez próchnicę, które przybierają ciemną, brązową i czarną barwę. Dodatkowo, na zębie białym pojawi się ciemna plama. Nie sprawia ona jednak bólu.

Czwarty etap. Czwarty etap. Próchnica, która powstała, przedziera się aż do miazgi zębowej. Jest to dość nieprzyjemna dolegliwość powodująca stan zapalny i ból. Poprzez coś takiego, otwiera się droga dla bakterii, które z łatwością docierają do tkanek miękkich i krwiobiegu. Coś takiego może sprawić, że pojawi się ropień okołowierzchołkowy.

Nie wliczając próchnicy, na miazgę zęba ogromny wpływ mają urazy. Mogą one bowiem spowodować martwicę miazgi, co najczęściej kończy się leczeniem kanałowym.

W miazdze zęba rozwijają się bakterie beztlenowe, poprzez które dochodzi do tzw. zgorzeli. Dzięki leczeniu kanałowemu można uratować zainfekowany ząb, którego nie trzeba usuwać. Jeśli pojawi się zapalenie tkanek okołowierzchołkowych, tych umiejscowionych w strefie wierzchołka korzenia, jest to kolejny znak na to, iż będzie konieczne leczenie zębów endodontycznie.

Zadaniem stomatologa endodonty jest usuwanie martwej lub zainfekowanej miazgi znajdującej się w komorach i kanałach zębowych, które potem odkaża i poszerza. Następnym krokiem jest ich szczelne wypełnienie przeznaczonym do tego materiałem. Najczęściej do tego celu używa się gutaperki.

Na pierwszym etapie zabiegu, dentysta jodwigwykonuje zdjęcie rtg. W ten sposób będzie mógł zaobserwować, do jakiego stopnia rozległ się stan zapalny, jak wygląda infekcja na korzeniach oraz ile z nich należy poddać wypełnieniu. Zabieg ten jest również podzielony na 4 etapy.

Etap 1: zatrucie miazgi zęba (dewitalizacja). Lekarz zajmuje się otwieraniem zęba a następnie umieszcza w jego komorze specjalny środek, który po pewnym czasie prowadzi do zamierzonej martwicy miazgi. Tym sposobem jest ona już gotowa do usunięcia. Podczas obumierania tkanki zębowej, pacjentowi zakłada się także opatrunek na okres od 7 do 4 dni. Nie zawsze jednak dzieje się tak, że stomatolog zatruwa miazgę. Czasami eliminuje ją, gdy jest jeszcze żywa. Coś takiego jest możliwe w sytuacji, gdy znieczulenie zostało dopasowane odpowiednio. Jeśli jednak stan zapalny jest ostry a dolegliwości bólowe nieustannie rosną, dewitalizacja jest czymś koniecznym.

Etap 2. Opracowanie kanału/kanałów. Na tym etapie przygotowuje się kanały do wypełnienia. Stomatolog przygotowuje kanał do wypełnienia usuwając z niego miazgę, która wcześniej została poddana chorobie. Dentysta następnie określa długość kanału przy użyciu linijki endodontycznej bądź endodometru. Sprawdza również jego poszerzenie i formowanie. Taki kanał jest płukany środkami antyseptycznymi. Dzięki temu zostanie on dokładnie oczyszczony, co przełoży się na likwidacje bakterii oraz zainfekowanej tkanki zębowej.

Etap 3: wypełnienie kanału/kanałów. Gdy kanał zostanie już opracowany, stomatolog wypełnia go, czyli innymi słowy zastępuje tkankę zębową specjalnym materiałem robiąc to bardzo dokładnie. Kanał musi zostać szczelnie zamknięty, by nie dostały się do niego żadne drobnoustroje. Aby sprawdzić poprawność tej czynności, wykonywane jest zdjęcie rtg.

Etap 4: odbudowa korony zęba. Jest to ostatni etap, na którym korona zębowa odbudowuje się i jest zamykana. Wszystko to dzieje się przy pomocy prawidłowo dobranego wypełnienia.

 

Faktem jest, iż ząb po leczeniu kanałowym podlega osłabieniu. Coś takiego spowodowane jest zniesieniem znacznej części tkanek zęba. Wielu pacjentów żyje przekonaniem, że taki ząb ulegnie złamaniu. Dziś jednak mamy dostęp do takiej technologii i wiedzy oraz materiałów, że tak uszkodzony ząb można wzmocnić i odbudować do tego stopnia, iż posłuży takiemu pacjentowi jeszcze przez wiele lat. Jest to możliwe dzięki dostępnym wkładom z włókna szklanego i wkładom metalowym. Zaleca się też, aby po leczeniu endodontycznym została wykonana korona porcelanowa bądź pełnoceramiczna.

Warto zaznaczyć, że leczenie kanałowe jest ostatnią i cenną deską ratunku, która może uchronić przed utratą zęba, gdy jest on silnie zainfekowany i zaatakowany przez próchnicę.